Czym jest „tabletka po” i kiedy ją stosować?
Antykoncepcja awaryjna, potocznie zwana „tabletką po”, to metoda zapobiegania ciąży po niezabezpieczonym stosunku seksualnym lub w przypadku, gdy zawiodła inna metoda antykoncepcji, np. pęknięcie prezerwatywy. Nie jest to metoda aborcyjna, ale zapobiega zapłodnieniu, działając przed implantacją zarodka. Najważniejsze jest, aby zastosować ją jak najszybciej po ryzykownym zdarzeniu, ponieważ jej skuteczność maleje wraz z upływem czasu.
Różne rodzaje antykoncepcji po stosunku
Istnieją dwa główne rodzaje antykoncepcji awaryjnej dostępne w Polsce: tabletki zawierające lewonorgestrel oraz tabletki zawierające octan uliprystalu. Różnią się one składem i oknem czasowym, w którym są skuteczne. Tabletka z lewonorgestrelem powinna być przyjęta do 72 godzin po stosunku, natomiast tabletka z octanem uliprystalu – do 120 godzin. Skuteczność obu metod jest najwyższa, gdy zostaną zastosowane jak najszybciej.
Dostępność „tabletki dzień po” w Polsce
Dostęp do antykoncepcji awaryjnej w Polsce był przedmiotem wielu dyskusji. Obecnie, tabletka zawierająca octan uliprystalu (EllaOne) jest dostępna na receptę, którą może wypisać lekarz dowolnej specjalizacji. Z kolei tabletki zawierające lewonorgestrel są dostępne bez recepty dla osób powyżej 15 roku życia. Ważne jest, aby przed zastosowaniem skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, że jest to odpowiednia metoda i bezpieczna w danym przypadku.
Jak działa antykoncepcja postkoitalna?
Mechanizm działania antykoncepcji awaryjnej zależy od jej rodzaju. Lewonorgestrel działa głównie poprzez opóźnienie lub zahamowanie owulacji, czyli uwolnienia komórki jajowej z jajnika. Octan uliprystalu działa podobnie, ale ma również działanie antyprogesteronowe, co oznacza, że może wpływać na endometrium (wyściółkę macicy) i utrudniać implantację zapłodnionego jaja.
Potencjalne skutki uboczne i ostrzeżenia
Jak każdy lek, antykoncepcja awaryjna może powodować skutki uboczne. Najczęściej występują nudności, bóle głowy, bóle brzucha, zawroty głowy, zmęczenie i zaburzenia krwawienia miesiączkowego. Skutki uboczne są zazwyczaj łagodne i ustępują samoistnie. W przypadku wystąpienia poważnych skutków ubocznych należy skonsultować się z lekarzem. Należy pamiętać, że antykoncepcja awaryjna nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Alternatywy dla „pigułki po” i regularna antykoncepcja
Antykoncepcja awaryjna powinna być stosowana jedynie w sytuacjach awaryjnych i nie może zastępować regularnych metod antykoncepcji. Istnieje wiele skutecznych metod antykoncepcji, takich jak tabletki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, plastry antykoncepcyjne, prezerwatywy i inne. Wybór odpowiedniej metody powinien być skonsultowany z lekarzem ginekologiem, który dobierze ją indywidualnie do potrzeb i stanu zdrowia pacjentki.
Kiedy szukać pomocy medycznej po zastosowaniu antykoncepcji ratunkowej?
Po zażyciu antykoncepcji awaryjnej należy obserwować swój organizm. Jeśli krwawienie miesiączkowe nie wystąpi w spodziewanym terminie lub jest nietypowe, należy wykonać test ciążowy. W przypadku wystąpienia silnych bólów brzucha, krwawienia z pochwy lub innych niepokojących objawów, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
